MOMIAK

MOMIAK

Momiak, hil eta denbora askora, momia egin edo baldintza naturalen ondorioz  gorputza ez    usteltzeko mantendu diren gizaki edo animalien gorputzei deitzen zaie.

Museotako objektu asko intsektu eta xomorroek hondatuta daude. Askotan zaila gertatzen da antzinako objektu bitxien kontserbazioa eta jendeari horiek erakustea konbinatzea .

Egiptoarrek  uste  zuten  pertsona  hiltzen  zenean, bigarren  bizitza izango zuela.

Horregatik  hiltzen  zen  jendea  momia  bihurtzen zuten.

Momia  bakoitzeko 800 metro benda behar zituzten.

Lehenengo  gorputza garbitzen zuten, gero burmuina sudurretik ateratzen zuten.Horretarako

inyekzio bat jartzen zuten burmuina desegiten zuena, zatika puskatu eta sudurretik ateratzen

zioten. Barruko tripak, bihotza ezik, ezkerreko aldetik ebaki bat egin eta  handik ateratzen zizkioten. Barruko tripak kanope izeneko ontzi batzutan  sartzen zituzten.

Ebakia  josi  eta  gero, natronetan  sartzen zuten  70  egunetan. 70 egunak  bukatzean  gorputza  garbituta  bendaz  estaltzen zuten  kontu  handiz.  

Momia egiterakoan batzuetan barruan gauzak geratzen zitzaizkien: saguak, tresnak, orratzak eta horrelakoak.

Egileak: Esther, Irati, Harkaitz eta Hodei.

NILO IBAIA

Afrikako  eta   munduko   ibairik  luzeena da  ( 6.650  km).

 Brasilgo  gobernuaren   geografia    erakundeak   eginiko    neurketek    (2007   eta  2008

 koak) Amazonas  luzeagoa   dela diote.  Hala  ere, munduko  geografoen   artean   oraindik  

 onartzeke   daude   neurketa   horiek,   ibaiaren  sorburua  eta  itsasoratze  lekua  non dauden  

 zehaztea  zaila   baita.

Afrikako  ipar-ekialdean  kokatua  dago eta  bi  adar  ditu: Nilo  zuria  eta  Nilo  urdina. Nilo 

Zuria (Nahr-el-abiad)  Victoria aintziran Uganda, Kenia eta Tanzania) jaiotzen da eta Nilo urdina

(Nahr-el-azraz , Etiopia). Bi adarrak Khartunen ( Sudan) elkartzen dira. Nilo Egipton itsasoratzen

da, Mediterraneoan delta sortuz. Bi  adarrak   kontuan  harturik  Ruanda, Uganda , Tanzania,

Etiopia,  Hego Sudan, Sudan eta Egipto  zeharkatzen  ditu, eta Niloren  arroak  Kongoko  

errepublika   Demokratikoa, Kenia eta Eritreako lurrak ere hartzen  ditu. Nilo izena arabierazko

Nil  hitzetik  dator, eta  hau  grezierazko  leilos hitzetik , euskaraz  ibaiko  esan  nahi  duena.

Antzinako Egipton ibaiari Hapi (Hipi edo iternu) esaten zioten , hau da, ibai  handia.  

Egileak: Eider, Alba eta Beñat.

HIEROGLIFIKOAK

HIEROGLIFIKOAK

Badira Egiptoko piramidetan hieroglifiko harrigarriak. Hieroglifikoak  irudietan  oinarritutako  alfabetoa dira, hau da, piktogramaz  eratuta.

Aintzinako Egipton idazkariak oso garrantzitsuak izan ziren, eskribak , hain zuzen ere. Beren idazkeraren euskarri gisa: papiroak. Piramideetako faraoien  hilgeletako hormako hieroglífikoak ezagutzen dira batez ere.

Aintzinako Egipton  hieroglífikoa zen idazkera. Hieroglifikoak edo elementu ideografikoak, logografikoak eta alfabetikoak lotzen dituena  sakratutzat jotzen zen. Aitzinako  Egipto eta bere ezagutza elizgizonek zuten soilik. Herri xumeak, demotiko izeneko beste idazkera bat ibiltzen zuen.

K.a.3150 urte inguruan, egiptoarrak mesopotamiarren antzeko idazkera-sistema  piktografiko bat erabiltzen hasi ziren. Mesopotamiarrek gero eta idazkuntza eskematikoagoa eta soilagoa asmatu zuten (kuneiformea ); egiptoarrek, aldiz, itxura konplexua eta artistikoa (hieroglifikoa) eman zioten, eta tenpluak zein hilobiak apaintzeko erabili zuten. Hainbat urtez ulertezinak izan arren, Hieroglifikoen  esanahia Rosetta harriari  esker Jean-Francois  Champollion frantziarrak dezifratu zuen, hainbat ikerketa eginez.

Egileak: Kattalin, Andrea eta Ekain.

FARAOIAK

FARAOIAK

 

                      

Menen, Djoser, Keops, Kefren, Mizerino, Pepi ll .a, Amennetep, Amosis, Tutnosis l.a, Tutnosis lll.a, Hatshepsmt , Amenofisis lV.a, Akhenton,  Tutankamon, Horemheb, Seti l.a,Samses l.a, Samses ll.a, Samses lll.a, Psametitiko, Ptolomeo soter, Cleopatra Vll.a izan ziren garrantzitsuenetakoak.

Egiptoarrek uste zuten faraoiak jainko biziak zirela: Horus jainkoaren maila ematen  zieten, Osiris jainkoaren semearen maila; hil eta gero, Osiris berri bat bihurtu eta   jainkoek   bezala, hilezkor  bihurtzen  ziren.

Faraoia  Antzinako  Egiptoko  agintari gorena  zen.

Lehena Menes izan zen, k.a. 3100 inguruan agindu zuena eta azkena Kleopatra  Vll.a, K.a.  49 eta 31 urteen artean agindu zuena.

Egileak: Eneko, Aritz eta Sarah.

PIRAMIDEAK

PIRAMIDEAK

1. eta XII. dinastien arteko erregeen hilobiak gorde zituzten 70 piramide inguru gorde dira.

Egipto  izan  zen  historiako  lehenengo  estatua, 3.100  urtean  sortu  zen.

Egiptoko lehen  2 dinastien faraoi jainkotuak goiko eta beheko Egipto bildu zituen.

Oihanean 109 x 125 metro da luze –zabalean, eta 60 metroko  garaiera  du.

Kostrukzio  hauetako  bakoitzak  lana  ematen  zien  100.000  gizonei  20  urtez.

Bloke tzarrak gora jasotzeko, 2. 500 kg astun asko, lur pilo bat egiten zen gero eta garaiago, lana burutua zenean desegiten zena.

Piramide tzarrak eta hilobietako altxorrek bakarrik gogoratzen digute antzinako Egiptoko zibilizazio bikaina.

Nilok, aldiz, orduan bezalaxe dihardu  lurrak ontzen.

Ez  da gutxitu ere bere pozizio geografikoaren garrantzia.

Suez ubidea XIX. mendean ireki zuten. 

Egileak: Ainhitze, Natan, Larraitz eta Ekhi.

PAPIROAK

Hemen dituzue 3A gelan egindako papiroak:

NILO

Nilo Afrikako eta munduko ibairik luzeena da: 6650 km.

Afrikako ipar-ekialdean kokatuta dago eta bi adar ditu: Nilo Zuria eta Nilo Urdina.

Nilo Zuria Viktoria aintziran jaiotzen da eta Nilo Urdina Tana aintziran jaiotzen da. Bi adarrak Sudanen elkartzen dira.

Nilo Egipton itsasoratzen da, Mediterraneoan.

                                           Erlaitz LH3A

AUPA INAUTERIAK.

GOIZEAN MOZORROTUTA

GOIZEAN MOZORROTUTA

TARTA MOZORROTUA

ARRATSALDEAN TARTA ETA MOZORROAK

ARRATSALDEAN TARTA ETA MOZORROAK

3. mailakoak ere gustura ibili gara Ihotetan. Hara argazki batzuk:

 

Kaixo lagunak:
Aurten ere IHOTE festa ospatu dugu!!!!
Ze ongi pasa dugun !!!!
Aupa Ihoteak!!!!!

IKERKETA: URAREN EGOERAK

LIKIDOTIK GAS EGOERARA ETA ALDERANTZIZ

3. MAILA                 2016-01-19

1- Ur botila bat hartu genuen eta gero urez bete genuen marraraino.

2- Ura lapikora bota genuen. Eta irakiten jarri genuen.

3- Sua piztu genuen.

4- Lapikoa suaren gainean jarri genuen. 

5- Berotzen  jarri  genuen  eta  itxoiten  geratu  ginen 3’ baino  gutxiago.

6- Burbuilak hasi ziren egiten lapikoan.

7- Irakiten  jarri  genuen  ura  eta  burbuilak   hasi  ziren  egiten.

8- Ura tapan kondentsatzen hasi da.

9- Geroz   eta   tanta  gehiago   daude    tapan.

10- Ura berotzen jarri  dugunean  burbuilak  ateratzen  hasi  dira.

11- Lurrundu zenean ttanttak tapara igo ziren.

12- Ur-lurruna ateratzen zen lapikotik.

  13- Lapikotik ura bueltatu dugu botilara. Ur gutxiago zegoen.

 

Ikerketa LH3A, LH3B eta LH3C gelek batera egin genuen Mediatekan.

Testuak LH3A-ko ikasleek idatzi dituzte blogerako.